Γενικά κυριαρχεί η φήμη ότι η ελληνικές θάλασσες είναι ακίνδυνες. Εσείς ως θαλάσσιος βιολόγος και περιβαλλοντολόγος, ποιοι πιστεύεται είναι οι κυριότεροι κίνδυνοι που μπορεί να συναντήσει ένας λουόμενος στα ελληνικά νερά, που να οφείλονται στη θαλάσσια πανίδα;
Δεν πρόκειται για φήμη, αλλά είναι η πραγματικότητα! Οι Ελληνικές θάλασσες είναι όντως ακίνδυνες, και αυτό σε σχέση με τους θαλάσσιους οργανισμούς που υπάρχουν σε άλλες θάλασσες όπως π.χ. τις τροπικές θάλασσες (ερυθρά θάλασσα, τροπικές – παράκτιες περιοχές της Αυστραλίας κ.α.), όπου η παρουσία δηλητηριωδών και άλλων οργανισμών είναι ποιο συχνή. Οι κυριότεροι κίνδυνοι που μπορεί να συναντήσει ένας λουόμενος στα ελληνικά νερά δεν προέρχονται από θαλάσσιους οργανισμούς, αλλά από τον ίδιο τον άνθρωπο, π.χ. απρόσεχτοι χειριστές ταχυπλόων, θαλάσσιο σκι, αιχμηρά αντικείμενα από ανθρώπινα σκουπίδια (σπασμένα γυαλιά, πεταμένα αγκίστρια, πετονιές και παλιοσίδερα σε αμμουδιές). Όσον αφορά τους βενθικούς θαλάσσιους οργανισμούς, δηλαδή τους ζωντανούς οργανισμούς που ζουν κοντά, θαμμένοι ή πάνω στον βυθό της θάλασσας, πάνω στα βράχια, στα φύκη, στην άμμο και σε κάθε τύπο υποστρώματος υπάρχουν μερικοί όπου χρειάζεται να προσέχουμε. Πρώτα απ όλα προσοχή στους αχινούς, στην Ελλάδα συναντούμε κυρίως τα είδη Arbacia lixula, Paracentrotus lividus, Sphaerechinus granularis, οι βελόνες των αχινών δεν είναι δηλητηριώδεις (απ όσο γνωρίζω), ωστόσο προκαλούν έντονο πόνο αν κάποιος τους πατήσει κατά λάθος. Επίσης μερικά όμορφα και χρωματιστά σκουλήκια Hermodice carnculata, τα λεγόμενα ‘’κάμπιες’’ όπως πολλοί τα αποκαλούν και Fireworm, τα σκουλήκια αυτά φέρουν μία λευκή χαίτη όπου αν την αγγίξει κάποιος προκαλεί έντονο πόνο. Επίσης άλλα είδη που πρέπει να προσέξουμε και που έχουν δηλητήριο είναι κάποια υδρόζωα, οργανισμοί παρόμοιοι με τις μέδουσες και τα κοράλλια και ζουν στον βυθό με την μορφή μικρών λευκών πολυπόδων, η επαφή με αυτά προκαλεί ερεθισμό, όπως και οι διάφορες μέδουσες που ζουν στις Ελληνικές θάλασσες π.χ. του είδους Aurelia aurita, και Pelagia noctiluca. Επίσης σε αμμώδεις βυθούς συχνάζουν ψάρια τα οποία λέγονται δράκαινες, συνήθως μισοθαμένες στην άμμο αφήνοντας μόνο το κεφάλι τους και το ραχιαίο πτερύγιο να εξέχει από την αυτήν, πρόκειται για πανέμορφα ψαράκια, μπορεί να δίνουν μία πολύ καλή ψαρόσουπα, ωστόσο θα πρέπει να προσέχουμε που πατάμε στην άμμο, διότι το ραχιαίο πτερύγιο τους σε περίπτωση που κατά λάθος πατηθεί προκαλεί έντονο πόνο λόγω δηλητηριώδους ουσίας
-Ας μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα για τους καρχαρίες. Τι είδη υπάρχουν στην Ελλάδα και ποιοι επιτίθενται στον άνθρωπο;
Θέλω να τονίσω ότι υπάρχουν 457 είδη καρχαριών, και πολύ λίγα από αυτά θεωρούνται επικίνδυνα για τον άνθρωπο), 47 από τα 457 είδη βρίσκονται και στην Μεσόγειο Θάλασσα. (Φωτογραφίες και πληροφορίες από όλα τα είδη είναι διαθέσιμα στο site της FISHBASE: www.fishbase.gr και http://filaman.uni-kiel.de/search.html). Σας δίνουμε μία λίστα με τα 35 είδη που βρίσκονται στις ελληνικές θάλασσες, το γράμμα Α σημαίνει ότι είναι Ακίνδυνο είδος, E είναι επικίνδυνο και Μ για τα μάλλον επικίνδυνο. Θα παρατηρήσετε ότι τα περισσότερα είναι ακίνδυνα είδη, και τα λεγόμενα επικίνδυνα ή μάλλον επικίνδυνα ζουν στο ανοιχτό πέλαγος, μακριά από τις ακτές και γενικός είναι σπάνια στις ελληνικές θάλασσες, οπότε καταλαβαίνετε ότι οι πιθανότητες να σας επιτεθεί καρχαρίας σε ελληνικές ακτές είναι πάρα πολύ μικρές, σχεδόν μηδαμινές
Hexanchus griseus Εξαβράγχιος ή σαπουνάς ή αλέτρι - Α
Heptranchias perlo Επταβράγχιος ή αλέτρι –Α
Eugomphodus taurus Ταυροκαρχαρίας - Μ
Odontaspis ferox Αγριοκαρχαρίας - Α
Isurus oxyrinchus Ρυγχοκαρχαρίας - E
Lamna nasus Λάμια - Μ
Carcharodon carcharias Λευκός καρχαρίας ή σμπρίλλιος - Ε
Cetorhinus maximus προσκυνητής - Α
Alopias vulpinus Καρχαρίας αλεπού - Α
Scyliorhinus caniculus Σκυλάκι ή γάτος - Α
Scyliorhinus stellaris Σκυλάκι ή γατοψαράκι - Α
Galeus melastomus Γάτα ή μελανόστομος - Α
Mustelus mustelus Δροσίτης ή γριζογαλέος - Α
Mustelus asterias Αστρογαλέος - Α
Mustelus punctulatus Στικτογαλέος - Α
Carcharinus brevipinna Κοντόπτερος καρχαρίας Α
Carcharinus plumbeus Σταχτοκαρχαρίας - Α
Prionace glauca Γλαυκός καρχαρίας - Ε
Rhizoprionodon acutus Πριονοδοντοκαρχαρίας - Α
Galeorhinus galeus Σκυλογαλέος ή δροσίτης - Α
Sphyrna zygaena Σφυροκέφαλος ή ζύγαινα ή πατερίτσα - Ε
Sphyrna tudes Σφυροκέφαλος ή μικροζύγαινα - Α
Oxynotus centrina Οξύνωτος ή γουρουνόψαρο ή αχινόγατος - Α
Squalus acanthias Κεντρόνι -Α
Squalus blainvillei Γκριζοκεντρόνι ή κοκκαλάς - Α
Centrophorus granulosus Κοκκαγκαθίτης - Α
Centrophorus ujato Μικροκεντροφόρος - Α
Deania calcea – Α
Etmopterus spinax Μαυροαγκαθίτης -Α
Dalatias licha Σκυμνοσκυλόψαρο - Α
Somniosus rostratus Λαίμαργος -Α
Echinorhinus brucus Αχινοσκυλόψαρο ή καβουρομάνα -Α
Squatina squatina Ρίνα ή άγγελος - Α
Squatina oculata Ματορίνα - Α
Squatina aculeata Ακανθορίνα - Α
-Σε ποιο πέλαγος υπάρχουν οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί καρχαριών;
Θα σας απαντήσω, αλλά δεν πρέπει να σας πιάνει πανικός με τις απαντήσεις, ούτε υπάρχει λόγος να πανικοβάλουμε τον κόσμο και θα σας εξηγήσω γιατί. Επίσης θέλω να τονίσω ότι μέρος των απαντήσεων που σας δίνω προέρχονται όχι μόνο από προσωπική μελέτη αλλά και από 2 σημαντικά γεγονότα, α) εκτός από Θαλάσσιος Βιολόγος είμαι και επαγγελματίας δύτης αυτόνομης κατάδυσης (PADI DIVE MASTER), καθώς επίσης παλαιότερα ασχολιόμουν και με ψαροντούφεκο και γενικώς βουτάω στις Ελληνικές θάλασσες – Νότιο Αιγαίο από το 1994, και β) Οι απαντήσεις σε κάποια από τα ερωτήματα σας, δόθηκαν σε μένα σε ένα παλαιότερο μου άρθρο το 2010 από έναν Ωκεανογράφο ο οποίος είχε ασχοληθεί με αυτό το θέμα, δημοσιευμένο (αρχικά) σε τοπική εφημερίδα της Ρόδου. Σύμφωνα λοιπόν και με παλαιότερο μου άρθρο, θα πρέπει να κάνουμε μία κατηγοριοποίηση των ελληνικών θαλασσών: Αιγαίο πέλαγος, Ιόνιο πέλαγος και Λεβαντίνη (Νότια της Κρήτης έως Αφρική και ακτές Μέσης Ανατολής). Ίσως θα έπρεπε μετά να θέσουμε το ερώτημα σας ως ‘’Σε ποιά ελληνική θάλασσα συχνάζουν περισσότερο καρχαρίες;’’ Αιγαίο, Ιόνιο ή Κρητικό πέλαγος; απαντούμε λοιπόν ότι συναντώνται παντού. Μελέτη πάνω στους μεγάλους πελαγικούς καρχαρίες φανέρωσε ότι είναι πιο άφθονοι στην Λεβαντίνη και σπανιότεροι στο Αιγαίο, με το Ιόνιο κάπου ενδιάμεσα. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στην εντατικότερη αλιεία που έχει υποστεί το Αιγαίο, είτε στο ότι επειδή ακριβώς είναι πελαγικοί αποφεύγουν κλειστές θάλασσες και προτιμούν να μένουν μακριά από τις ακτές, οπότε το Αιγαίο δεν είναι ιδεώδες γι’ αυτούς. Αντίθετα, μεγάλες συγκεντρώσεις βενθικών (και ακίνδυνων) καρχαριών π.χ. Galeus melastomus, Squalus acanthias, Scyliorhinus canicula συναντώνται στην περιοχή των Κυκλάδων και του Ιονίου, είναι μικροί και βαθύβιοι καρχαρίες με μέσο μήκος το 1 μέτρο, αλλιώς λεγόμενοι και ως γαλέοι – σκυλόψαρα, γνωστοί στην αγορά για την εμπορική – αλιευτική τους αξία, πιστεύω ότι έχετε ακουστά την συνταγή με γαλέο και σκορδαλιά… Ο καρχαρίας αυτός πωλείται στις ταβέρνες και στα super market. Πολύς κόσμος δεν ξέρει ότι ο γαλέος είναι καρχαρίας. Όλα τα είδη πωλούνται με την ονομασία αυτή σαν φιλέτο. Τα μικρά σκυλοψαράκια πωλούνται ολόκληρα και τα κάνουν σούπα συνήθως.
-Έχουν όμως εμφανιστεί αρκετές φορές και σε κόλπους, όπως είναι ο Σαρωνικός και ο Παγασητικός. Ποιοι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν έναν καρχαρία σε πιο «κλειστά» νερά;
Οι παράγοντες μπορεί να είναι πολλοί και αρκετά σύνθετοι και αλληλοσύνδετοι, (το θαλάσσιο οικοσύστημα πρέπει να ξέρετε ότι είναι αρκετά πολύπλοκο), όμως για κάθε περιοχή θα πρέπει (αν είναι απαραίτητο) να γίνει μελέτη και να δοθούν τεκμηριωμένες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα και όχι υποθέσεις. Βέβαια από πληροφορίες που μου έχουν δοθεί, με επιστημονικά δεδομένα μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι στα ανοιχτά της Νότιας Κρήτης (Λεβαντίνη) και αρκετά μίλια από τις ακτές, είναι σχετικά πιο άφθονοι οι πελαγικοί καρχαρίες. Από συζητήσεις με ψαράδες, αυτοί υποστηρίζουν ότι ανάμεσα Κύθηρα και Κάβο Μαλιά καθώς και ανοιχτά του Καστελόριζου είναι πολύ συχνοί. Να υπενθυμίσουμε από τον Ηρόδοτο και τους Περσικούς πολέμους ότι ο Περσικός στόλος καταστράφηκε από κακοκαιρία ανοιχτά του όρους Άθω (όπου είναι σήμερα το Άγιο Όρος) και οι ναυαγοί κατασπαράχτηκαν από τα πολυάριθμα κήτη.
-Κινδυνεύει κάποιος που βρίσκεται κοντά στην ακτή;
Όχι ! και κυρίως όταν μιλάμε για ελληνικές ακτές, όσοι κολυμπάνε κοντά στις ακτές έχουν πολύ μικρές πιθανότητες να πάθουν κάτι. 33 σχεδόν χρόνια δεν έχει παρατηρηθεί επίθεση. Όσοι ανοίγονται στο πέλαγος και σε πολύ βαθιά νερά (με σκάφη μακριά από τις ακτές) και θέλουν να επιχειρήσουν μια βουτιά σε βαθιά νερά, κυρίως σαν ξεχωριστή εμπειρία, να ξέρουν ότι αυξάνονται οι πιθανότητες να συναντήσουν κάποιο μεγάλο ζώο στη θάλασσα, και όχι μόνο καρχαρίες, το ανοιχτό πέλαγος είναι ο φυσικός βιότοπος ορισμένων ειδών δελφινιών, φάλαινας και άλλων μεγάλων ψαριών όπως π.χ. ο τόνος. Έχει παρατηρηθεί (στο εξωτερικό) ότι οι καρχαρίες πολύ συχνά επιτίθενται σε windsurfers (ιστιοσανίδες) αλλά και σε ψαροντουφεκάδες. Στους πρώτους γιατί όταν ξαπλώνουν πάνω στην ιστιοσανίδα και αφήνουν στο νερό τα πόδια και χέρια τους μοιάζουν καταπληκτικά με φώκιες και τους επιτίθενται και στους δεύτερους γιατί η μυρωδιά του αίματος από τα πληγωμένα ψάρια που κουβαλάνε μαζί τους οι ψαροτουφεκάδες προσελκύει τους καρχαρίες. Κάθε χρόνο, παγκόσμια σκοτώνονται 5-10 άνθρωποι από καρχαρίες. Από τα 35 προαναφερόμενα είδη, λέγεται ότι τα 13 έχουν εμπλακεί σε επιθέσεις με ανθρώπους ή σε σκάφη, χωρίς να θεωρείται ότι αυτά είναι επικίνδυνα. Μην ξεχνάμε ότι ένα ζώο το οποίο είναι πιασμένο-μπλεγμένο σε δίχτυα, μπορεί να γίνει αρκετά επιθετικό διότι παλεύει για την ζωή του, να ελευθερωθεί από τα δίχτυα, αγκίστρια κτλ κτλ). Όσον αφορά για τις επιθέσεις, λέγεται ότι ο λευκός καρχαρίας, Carcharodon carcharias, ευθύνεται για το μεγαλύτερο κομμάτι των επιθέσεων παγκόσμια. Περισσότερα στοιχεία για επιθέσεις καρχαριών σε ανθρώπους στα “Shark Attack Files” : http://www.flmnh.ufl.edu/fish/sharks/statistics/species2.htm. Να τονίσω ότι οι επιθέσεις είναι κυρίως ατυχήματα, γίνονται δηλαδή λόγω του ότι οι καρχαρίες μας μπερδεύουν με τις φώκιες η κάποιο άλλο μεγαλόσωμο θήραμα τους. Ο θάνατος από επίθεση καρχαρία οφείλεται σε αιμορραγία από την δαγκωματιά! Όπως αναφέρουν και οι ερευνητές, οι καρχαρίες σπάνια επιτίθενται και δαγκώνουν ανθρώπους, και αυτό αν γίνει δεν είναι λόγω του ότι θέλουν να μας φάνε! Εμείς είμαστε οι άγνωστοι που κολυμπάμε στο δικό τους περιβάλλον, δεν ξέρουν τι είμαστε, για αυτό και μας πλησιάζουν από καθαρή περιέργεια, η πλειοψηφία των δαγκωματιών είναι επιφανειακού χαρακτήρα και όχι θανάσιμες. Προσωπικά δεν έχω συναντήσει ποτέ (κατά την διάρκεια των καταδύσεων μου) καρχαρία, και κυρίως δεν έχω συναντήσει ποτέ καρχαρία κάνοντας ψαροντούφεκο σε βαθιά νερά στο ανοιχτό πέλαγος, βέβαια έχω ακούσει μαρτυρίες άλλων ψαροντουφεκάδων που είδαν καρχαρία, ωστόσο αν είναι αληθινές ή όχι ή αν επρόκειτο για επικίνδυνο ή ακίνδυνο είδος δεν το γνωρίζω, δεν μπορώ να το κρίνω, άρα δεν είναι μπορούμε να πούμε ότι είναι αλήθεια ή επιστημονικά τεκμηριωμένες. Θέλω να τονίσω ότι ο κόσμος δεν πρέπει να παραπλανιέται από εικόνες με δύτες που κολυμπούν στην θάλασσα με σκοπό να βρουν, να κολυμπήσουν να χαϊδέψουν και να ταΐσουν καρχαρίες (ακίνδυνους ή επικινδύνους), δεν πρόκειται για κατοικίδια ζώα, ούτε βέβαια πρόκειται για δολοφονικές μηχανές, σε κάθε περίπτωση όμως, αυτοί που το κάνουν είναι έμπειροι, ριψοκίνδυνοι και καλά εκπαιδευμένοι δύτες!
-Γνωρίζετε μήπως το πιο πρόσφατο περιστατικό επίθεσης καρχαρία σε άνθρωπο;
Ναι, ωστόσο δεν ήταν κάτι σοβαρό, και δεν έχω/έχουμε κάτι επιστημονικά τεκμηριωμένο, γι αυτό και δεν μπορώ να κρίνω για το αν επρόκειτο για καρχαρία ή κάποιο άλλο ψάρι η θαλάσσιο οργανισμό. Σύμφωνα με πληροφορίες που μου δόθηκαν σε ένα παλαιότερο μου άρθρο για τους καρχαρίες, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι πρόσφατη έρευνα του Μ. Μπαρδάνη (www.naxosdiving.com) έχουν καταγραφεί 14 επιθέσεις καρχαριών (11 θανάσιμες) τα τελευταία 161 χρόνια στις ελληνικές θάλασσες. Όσοι αρμενίζουν στις ελληνικές θάλασσες με κότερα, εξωλέμβιους ή αλιευτικά βλέπουν (όχι συχνά) φτερά καρχαριών να σκίζουν το νερό, όχι σε πολύ μεγάλη απόσταση από την ακτή. Η πλέον πρόσφατη ήταν το 1981 στον Παγασητικό. Παλαιότερα, επιθέσεις έχουν καταγραφεί σε Κέρκυρα, Δωδεκάνησα, Κρήτη, Παγασητικό, Σαρωνικό.
-Τελευταία κυκλοφορεί μια «θεωρία συνωμοσίας» που θέλει τις ελληνικές αρχές να αποσιωπούν τέτοια περιστατικά για να μην μειωθεί ο τουρισμός μας. Ισχυρίζονται πως τα περιστατικά είναι περισσότερα, απλά τα μέσα χρηματίζονται για να μην διαδοθούν ευρύτερα και πληγεί μια τουριστική περιοχή. Πως θα το σχολιάζατε το γεγονός;
Αυτό μου θυμίζει το σενάριο της ταινίας ‘’ΤΑ ΣΑΓΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΧΑΡΙΑ’’ , Δεν μπορώ να σχολιάσω κάτι σε αυτό διότι δεν έχω ακούσει ούτε έχω διαβάσει κάτι σχετικό με αυτό, δεν πιστεύω ότι είναι αλήθεια. Ωστόσο θέλω να πω ότι μερικές φορές αλιεύονται συχνά από ψαράδες σχετικά μεγαλόσωμοι καρχαρίες, τους αποκαλούμε σαπουνάδες, οι οποίοι είναι εντελώς ακίνδυνοι για τον άνθρωπο, πολλές φορές τα ΜΜΕ τα παρουσιάζουν ως επικίνδυνα ζώα, ή δεν λένε ότι είναι ακίνδυνα ζώα, βλέπετε ότι η παραπληροφόρηση και η ημιμάθεια προκαλεί πολλές φορές τον πανικό…
-Τελικά ποιος κινδυνεύει περισσότερο από ποιον; Ο άνθρωπος από τον καρχαρία ή το αντίθετο;
Yπάρχουν πολλά ακόμα που θέλουμε να μάθουμε για αυτά τα θαυμαστά ζώα, ναι μην σας εκπλήσσει η έννοια θαυμαστά, ο κόσμος γνώρισε τους καρχαρίες κυρίως από την ταινία τρόμου του Steven Spielberg «Τα σαγόνια του καρχαρία / JAWS» βασισμένη στο ομώνυμο best selling μυθιστόρημα του Peter Benchley (1974). Η συγκεκριμένη ταινία είχε μεγάλο αντίκτυπο στον κόσμο, δίνοντας μία λάθος εικόνα για τους καρχαρίες, παρουσιάζοντας τον μεγάλο λευκό καρχαρία ως μια ανθρωποφάγα δολοφονική μηχανή. Φυσικά η εικόνα που έχουν σήμερα οι άνθρωποι για αυτά τα ζώα είναι εντελώς διαφορετική, τουλάχιστον έτσι θέλω να πιστεύω, και αυτό γιατί η επιστήμη έχει ανακαλύψει αρκετά για αυτά τα ζώα και φυσικά έχει ενημερώσει τον κόσμο, έτσι ώστε να αποκατασταθεί η αλήθεια για αυτούς. Όσον αφορά το ερώτημα σας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ορισμένα είδη καρχαριών απειλούνται με εξαφάνιση λόγο της υπεραλίευσης, και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ο άνθρωπος θανατώνει εκατομμύρια από αυτούς κάθε χρόνο και μία πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι θανατώνονται 100 εκατομμύρια καρχαρίες ετησίως ! δηλαδή 190 καρχαρίες το λεπτό ! Όπως και οι τίγρης και τα λιοντάρια στην στεριά, έτσι και οι καρχαρίες στην θάλασσα βρίσκονται στην κορυφή της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας, αυτό θα πρέπει να το σεβαστούμε! Επίσης, πρέπει να διευκρινιστεί γιατί οι καρχαρίες κινδυνεύουν τόσο πολύ σε σύγκριση με άλλα ψάρια που αλιεύονται με μεγαλύτερη ένταση και αυτό διότι οι καρχαρίες βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Όπως αναφέρουμε σε παλαιότερο μου άρθρο, οι καρχαρίες μέσα στους αιώνες εξελίχτηκαν έτσι ώστε οι φυσικοί τους εχθροί να είναι ελάχιστοι. Κατά συνέπεια προσαρμόστηκαν σε αυτά τα φυσικά δεδομένα. Έτσι, μεγαλώνουν με πολύ αργούς ρυθμούς, ενηλικιώνονται-ωριμάζουν δλδ σε μεγάλη σχετικά ηλικία και γεννούν λίγα σχετικά μικρά. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και ιδιαίτερα η αλιεία, εισήγαγε έναν παράγοντα θνησιμότητας που από τη φύση τους δεν ήταν προετοιμασμένοι να αντεπεξέλθουν. Επίσης σύμφωνα με σύγχρονες εργασίες – μελέτες στον Ατλαντικό Ωκεανό έχουμε μια δραματική μείωση ορισμένων ειδών (έως και 80%). Ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι καρχαρίες δεν μπορούν να υποστηρίξουν επαγγελματική αλιεία και αναφέρουν παραδείγματα όπου όταν η αλιεία στράφηκε στους καρχαρίες τα αποθέματα κατάρρευσαν και δεν έχουν επανέρθει εδώ και δεκαετίες (Galeorhinus galeus στην Καλιφόρνια πριν το 1950, Lamna nasus στις Καναδικές ακτές δεκαετία του ’60, Cetorhinus maximus, Ιρλανδία δεκαετία του ’50 και ‘60). Όσον αφορά την προστασία τους, υπάρχουν ιδιαίτερες δεσμεύσεις της χώρας μας για συγκεκριμένα είδη καρχαριών (λευκός καρχαρίας, καρχαρίας προσκυνητής). Γενικά η νομοθεσία της Ε.Ε. έχει δεχτεί κριτική σε αυτό το σημείο. Άλλες χώρες εκτός Ε.Ε. (ΗΠΑ, Καναδάς, Ν. Αφρική, Αυστραλία) έχουν λάβει εδώ και πολλά χρόνια αυστηρά μέτρα για την προστασία συγκεκριμένων ειδών, είτε απαγορεύοντας τελείως την αλιεία τους (λευκός καρχαρίας) είτε θέτοντας όρια στην ετήσια αλιευτική παραγωγή. Κλείνοντας, σας προτείνω να παρακολουθήσετε βραβευμένο Καναδικό ντοκιμαντέρ Sharkwater, παραγωγής 2007 (υπάρχει στο youtube). Σκηνοθέτης είναι ο Ρόμπ Στιούαρτ, ένας νέος Καναδός φωτογράφος και παραγωγός ταινιών, παθιασμένος με τους καρχαρίες (όπως και εγώ). Στην παρούσα ταινία εξερευνά το πώς η αυξανόμενη ζήτηση για σούπα από πτερύγιο καρχαρία στην Ασία τροφοδοτεί ένα παράνομο εμπόριο. Ο Στιούαρτ με την βοήθεια και άλλων ακτιβιστών ξεσκεπάζει (θα έλεγα αρκετά πετυχημένα) τις παράνομες τακτικές αλίευσης και σφαγής καρχαριών, την διαφθορά όσον αφορά το κυνήγι του καρχαρία στα θαλάσσια πάρκα (marine reserves) του νησιού Κόκος (ένα νησί που βρίσκεται έξω από τις ακτές της Κόστα Ρίκα), στα νησιά Γκαλαπάγκος και στο Εκουαδόρ. Εκθέτει, με ρίσκο την ζωή του, τους παραβάτες, την βιομηχανία και την Μαφία που κρύβεται πίσω από όλο αυτό. Οι σκηνές με την σφαγή των καρχαριών είναι άκρως συγκλονιστικές και απάνθρωπες. Ποιο συγκεκριμένα, κόβουν τα πτερύγια τους (η σούπα από πτερύγιο καρχαρία θεωρείται σπεσιαλιτέ σε χώρες της Άπω Ανατολής) και τους ξαναρίχνουν ζωντανούς στην θάλασσα. Η ταινία έχει λάβει 33 διεθνή βραβεία και έχει κερδίσει οκτώ, επίσης έχει προταθεί και για τρεις φορές επιπλέον φορές.